Luật Hợp tác xã số 17/2023/QH15 được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp 5 ngày 20 tháng 6 năm 2023, có hiệu lực thi hành ngày 01 tháng 7 năm 2024. Thực hiện Kế hoạch số 08/KH-UBND ngày 08/01/2024 về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2024. UBND huyện Vĩnh Linh đề nghị các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, UBND các xã, thị trấn tổ chức tuyên truyền, phổ biến các quy định Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành, quá trình tuyên truyền, phổ biến cần lưu ý đến các nội dung sau:
Các nhóm chính sách được sửa đổi, bổ sung tại Luật
Luật HTX năm 2023 bám sát 05 nhóm chính sách tại đề nghị xây dựng dự án Luật HTX (sửa đổi) được Chính phủ trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV (tháng 5-6/2022), cụ thể như sau:
a. Nhóm chính sách hoàn thiện các quy định về bản chất HTX, phát triển thành viên HTX
- Làm rõ hơn 07 nguyên tắc cơ bản về tổ chức, hoạt động của HTX do Liên minh HTX quốc tế đưa ra tại Điều 8 của Luật và luật hóa cụ thể hơn các nguyên tắc này so với Luật HTX năm 2012 như: nguyên tắc tự nguyện tham gia và mở rộng kết nạp thành viên (Điều 9, 10, 18, 30, 34), nguyên tắc về giáo dục, đào tạo, thông tin (Điều 10, 14, 18, 31, 35), nguyên tắc về hợp tác, liên kết (Điều 4, 10, 18, 101), nguyên tắc quan tâm phát triển cộng đồng (Điều 4, 8, 9, 18, 26)...
- Mở rộng đối tượng tham gia HTX, liên hiệp HTX: (1) Bổ sung quy định nghĩa vụ của HTX, liên hiệp HTX phải kết nạp thành viên khi đủ điều kiện (Điều 10); (2) Bổ sung các loại thành viên: chính thức, liên kết góp vốn và liên kết không góp vốn (Điều 30, 34); (3) Bổ sung cá nhân từ 15 tuổi đến 18 tuổi có thể trở thành thành viên liên kết không góp vốn[1] của HTX (Điều 30); (4) Bổ sung quy định tiêu chí hỗ trợ của Nhà nước cho tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX trường hợp các tổ chức này có phát triển thành viên (Điều 18).
- Bổ sung quy định Quỹ chung không chia là nguồn hình thành tài sản chung không chia, quy định cụ thể mức trích lập quỹ tối thiểu từ thu nhập của giao dịch bên ngoài là 5% đối với HTX, 10% đối với liên hiệp HTX (Điều 84). Quy định tài sản chung không chia được phép thanh lý, chuyển nhượng và tiền thu được từ việc thanh lý, chuyển nhượng này được đưa vào quỹ chung không chia; đồng thời, đối với các tài sản hình thành từ nguồn vốn và tích lũy của HTX, liên hiệp HTX thì HTX, liên hiệp HTX được sử dụng tài sản chung không chia để làm tài sản bảo đảm khi vay vốn và phải bảo toàn tài sản (Điều 88).
- Quản lý, sử dụng quỹ chung không chia và tài sản chung không chia theo nguồn hình thành (Điều 87, 88). Thu nhập trích lập Quỹ chung không chia được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (Điều 22).
b. Nhóm chính sách về mở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho HTX phát triển
Bỏ quy định giới hạn việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ra bên ngoài của HTX, liên hiệp HTX. Mức cung ứng sản phẩm, dịch vụ ra bên ngoài do HTX, liên hiệp HTX tự quyết định sau khi đáp ứng đầy đủ nhu cầu của thành viên.
- Tăng tỷ lệ vốn góp tối đa của thành viên chính thức lên 30% vốn điều lệ đối với HTX, 40% vốn điều lệ với liên hiệp HTX[2]; thành viên có thể góp vốn bằng nhiều hình thức, thông qua hợp đồng mà không phải chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng đất cho HTX, liên hiệp HTX.
c. Nhóm chính sách về nâng cao hiệu quả công tác quản trị HTX
- Luật HTX năm 2023 bổ sung 01 chương (Chương VIII) về kiểm toán HTX, liên hiệp HTX. HTX quy mô lớn, liên hiệp HTX từ 10 thành viên trở lên, HTX, liên hiệp HTX thụ hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, hoạt động tài chính, ngân hàng phải kiểm toán độc lập (Điều 106). Khuyến khích các tổ chức thực hiện kiểm toán nội bộ (Điều 105).
- Bổ sung thêm tổ chức quản trị rút gọn (không có HĐQT) cho HTX siêu nhỏ, liên hiệp HTX dưới 10 thành viên được lựa chọn áp dụng (Chương V).
- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số hoạt động quản lý, điều hành của HTX: như quy định về tổ chức Đại hội thành viên trực tuyến, về bỏ phiếu biểu quyết điện tử (Điều 57, 61). Cho phép HTX, liên hiệp HTX tự quyết định số lượng, thẩm quyền của người đại diện theo pháp luật (Điều 11).
d. Nhóm chính sách về mở rộng loại hình tổ chức kinh tế tập thể, hoàn thiện quy định về tổ chức đại diện
- Bổ sung đối tượng tổ hợp tác vào Luật HTX năm 2023 với thiết kế riêng một chương (Chương IX) quy định về tổ hợp tác so với Luật HTX 2012, gồm 03 điều cơ bản mang tính nguyên tắc làm rõ quyền, nghĩa vụ và việc đăng ký của tổ hợp tác (Điều 107, 108, 109). Luật đã bổ sung chính sách hỗ trợ chuyển đổi tổ hợp tác lên HTX tương tự như chính sách chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Sửa đổi, bổ sung quy định rõ địa vị pháp lý của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam (Điều 111) theo tinh thần Nghị quyết 20-NQ/TW là tổ chức đại diện, bảo vệ lợi ích cho thành viên; đại diện cho tất cả các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX trên phạm vi cả nước; thực hiện hoạt động tư vấn tài chính, đánh giá rủi ro cho tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.
đ. Nhóm chính sách về nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực kinh tế tập thể
- Sửa đổi, bổ sung các quy định về đăng ký, tổ chức lại, giải thể theo hướng đơn giản, số hóa: Bỏ phương án sản xuất kinh doanh; cho phép đăng ký thành lập trực tuyến, sử dụng số định danh cá nhân thay cho các giấy tờ pháp lý cá nhân (Điều 42); Bỏ quy định bắt buộc thành lập Hội đồng giải thể, thay vào đó HTX, liên hiệp HTX chịu trách nhiệm thực hiện giải thể và cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ xóa tên trên hệ thống đăng ký sau 180 ngày tương tự như Luật Doanh nghiệp.
- Bổ sung quy định về Hệ thống thông tin quốc gia về HTX (Điều 112) để quản lý thông tin, báo cáo, dữ liệu về tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.
- Thể chế hóa đầy đủ 8 nhóm chính sách của Nghị quyết số 20-NQ/TW và dành một Chương riêng (Chương II) cho các chính sách này, trong đó có chính sách riêng quy định cho các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.
Về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật
a. Chính phủ đã ban hành 02 nghị định
- Nghị định số 92/2024/NĐ-CP ngày 18 tháng 7 năm 2024 quy định về đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày ngày 18 tháng 7 năm 2024 .
- Nghị định số 113/2024/NĐ-CP ngày 12 tháng 9 năm 2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 11 năm 2024.
Nghi định này bãi bỏ Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2012, bãi bỏ Nghị định số 107/2017/NĐ-CP ngày 15 tháng 9 năm 2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2012; bãi bỏ các điều khoản: Khoản 1 và 3 Điều 3, Điều 4 của Nghị định số 77/2019/NĐ-CP ngày 10 tháng 10 năm 2019 của Chính phủ về tổ hợp tác.
Sửa đổi một số điều, khoản tại Nghị định số 77/2019/NĐ-CP gồm: Điều 5, Điều 6, khoản 3 Điều 15, Điều 24 và khoản 6 Điều 29.
b. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư số 09/2024/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 5 năm 2024 ban hành biểu mẫu thực hiện thủ tục đăng ký tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và quy định về nội dung thông tin, việc cập nhật, khai thác và quản lý Hệ thống thông tin quốc gia về hợp tác xã.
Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2024.
Thông tư này thay thế Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT ngày 26 tháng 5 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn về đăng ký hợp tác xã và chế độ báo cáo tình hình hoạt động của hợp tác xã và Thông tư số 07/2019/TT-BKHĐT ngày 08 tháng 4 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT.
Bãi bỏ Điều 5 và Mục V Phụ lục của Thông tư số 09/2019/TT-BKHĐT ngày 29 tháng 7 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư về sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều khoản của các thông tư liên quan đến chế độ báo cáo định kỳ thuộc phạm vi quản lý nhà nước và hệ thống thông tin báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
UBND huyện Vĩnh Linh đề nghị các cơ quan, đơn vị căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình mình theo quy định của Luật Hợp tác xã năm 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành để lựa chọn nội dung, đối tượng, hình thức tuyên truyền, phổ biến phù hợp, sớm đưa các quy định của Luật vào thực tiễn.
Nguồn: Cổng TTĐT huyện Vĩnh Linh
